ویژگی‌های گاو بنی‌اسرائیل (قرآن)در آیات قرآن به صفات تعیین شده از جانب خداوند برای گاو اشاره شده است. ۱ - پرسش از اوصاف گاوويژگیهاى گاو مورد امر خداوند براى ذبح، مورد پرسش‌هاى مكرر بنی‌اسرائیل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما هِيَ ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما لَوْنُها ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما هِيَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشابَهَ عَلَيْنا وَ إِنَّا إِنْ شاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفتند: از پروردگارت بخواه كه براى ما روشن كند اين گاو چگونه گاوى بايد باشد؟ ... گفتند: از پروردگار خود بخواه كه براى ما روشن سازد رنگ آن چگونه باشد؟ ... گفتند: از پروردگارت بخواه براى ما روشن كند كه چگونه گاوى بايد باشد؟ زيرا اين گاو براى ما مبهم شده و اگر خدا بخواهد ما هدایت خواهيم شد.» ۲ - امید برای رسیدن به اوصاف گاوامیدواری بنى‌اسرائيل براى راهيابى به اوصاف گاو مورد نظر خداوند، براى كشتن: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما هِيَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشابَهَ عَلَيْنا وَ إِنَّا إِنْ شاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفتند: «از پروردگارت بخواه براى ما روشن كند كه چگونه گاوى بايد باشد؟ زيرا اين گاو براى ما مبهم شده و اگر خدا بخواهد ما هدايت خواهيم شد.» ۳ - سلامت گاوسالم و بى‌نقص و پيراسته از هر نقطه و خطى در رنگ و پوست گاو مورد نظر، براى ذبح آن، از سوى بنى‌اسرائيل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ ... مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيها ...؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه ... از هر عيبى بركنار بوده، و رنگ ديگرى در آن نباشد....» ۴ - میانسال بودنميانسال بودن گاو مورد نظر، از مشخصه‌هاى تعيين شده براى بنى‌اسرائيل، در ذبح آن: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • ... إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَ لا بِكْرٌ عَوانٌ بَيْنَ ذلِكَ ...؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفت: او مى‌فرمايد: گاوى كه نه پير و از كارافتاده باشد، و نه بكر و جوان؛ بلكه ميان اين دو باشد....» ۵ - رام نشدن برای شخم زدنرام نشدن آن گاو براى شخم زدن، از اوصاف گاو بنى‌اسرائيل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ ...؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده....» ۶ - آبکش نبودن گاوآبكش نبودن گاو، از اوصاف ديگر گاو بنى‌اسرائيل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَ لا تَسْقِي الْحَرْثَ ...؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده؛ و نه براى زراعت آبكشى كند....» ۷ - رنگ گاورنگ گاو بنی‌اسرائیل از اوصاف تعیین شده برای گاو بود. ۷.۱ - رنگ زردرنگ زرد داشتن، از اوصاف گاو، براى كشتن بنى‌اسرائيل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ...• ... قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ صَفْراءُ فاقِعٌ لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرِينَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد زرد يكدست، كه بينندگان را شاد و مسرور سازد.» ۷.۲ - رنگ مسرتبخشمسرّتبخش بودن رنگ گاو براى بينندگان، از اوصاف ديگر گاو بنى‌اسرائيل براى ذبح آن: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما لَوْنُها قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ صَفْراءُ فاقِعٌ لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرِينَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفتند: از پروردگار خود بخواه كه براى ما روشن سازد رنگ آن چگونه باشد؟ گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد زرد يكدست، كه بينندگان را شاد و مسرور سازد.» ۸ - یافتن گاوپيدا شدن گاو با اوصاف ذكر شده براى ذبح، از سوى بنى‌اسرائيل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَ لا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيها قالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوها وَ ما كادُوا يَفْعَلُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد ... گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده؛ و نه براى زراعت آبكشى كند؛ از هر عيبى بركنار بوده، و رنگ ديگرى در آن نباشد. گفتند: الان حق مطلب را آوردى. سپس چنان گاوى را با زحمت پيدا كردند و آن را سر بريدند؛ ولى مايل نبودند اين كار را انجام دهند.» «فذبحوها» عطف بر جمله مقدّر معلوم است كه تقدير آن «فوجدوها» يا «فظفروا بها» است. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۴۲۸، برگرفته از مقاله «ذبح گاو بنی‌اسرائیل». |